Η έκθεση ζωγραφικής «Κίνηση και φως» της Ρένας Τζολάκη με συνθέσεις ασπρόμαυρες, ακουαρέλες και αυθεντικά χαρακτικά, συνεχίζεται (12-31-3-1987) στην αίθουσα τέχνης Κ7 (Τσιμισκή-Κούσκουρα 7).
Η οργάνωση της ατομικής αυτής επιλογής εντάσσεται στην προσπάθεια να γνωρίσουμε και την άλλη όψη της ελληνικής τέχνης, που εξυφαίνεται από τους καταξιωμένους καλλιτέχνες της διασποράς.
...continue readingΤα έργα που παρουσιάζονται εδώ, λιθογραφίες και ακουαρέλες, μαρτυρούν, καλύτερα από ένα γραπτό, το ταλέντο της Ρένας Τζολάκη. Οι λέξεις δεν μπορούν να προσθέσουν τίποτε στην ασύγκριτη ποίηση που αναδύεται. ...continue reading
Πρέπει να κάνετε μια διπλή δουλειά για να νιώσετε μια διπλή ευχαρίστηση. Αργά, να διαβάζετε τα κείμενα της Αρχαίας Ελλάδας και, ταυτόχρονα, με αυστηρή προσοχή, να κοιτάζετε τις ακουαρέλες, τις λιθογραφίες, τις γκραβούρες της Ρένας Τζολάκη. Τα ελληνικά ποιήματα (που ...continue reading
Σχεδόν πάντα, στα τωρινά σχέδια της Ρένας Τζολάκη, ένα πέπλο κυματίζει, παρασυρμένο από τους ανέμους. Είναι άλλοτε μια κουρτίνα πίσω από ένα ανοιχτό παράθυρο, άλλοτε ένα πέπλο σ’ ένα καράβι κάτω από ένα μεγάλο δίχτυ με τετράγωνες θηλιές, άλλοτε κάτι απροσδιόριστο για το οποίο μπορούμε μονάχα να πούμε πως είναι κάτι που κινείται. ...continue reading
Η Ρένα Τζολάκη γεννήθηκε στην Κρήτη, στο Ηράκλειο. Μεγάλωσε στη γη των προγόνων της και βαθειά μέσα στην καρδιά του κρητικόπουλου εκείνου του καιρού, σχηματίζεται μια άποψη του κόσμου την οποία η έφηβος κόρη θέλει αργότερα διακαώς να εκφράσει. Θα χρειαστεί να ζωγραφίσει. Εγκαταλείπει τη γενέθλια γη για να παρακολουθήσει μαθήματα στην Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών της Αθήνας. ...continue reading
H Ρένα Τζολάκη δουλεύει με τα φαινόμενα, τα προσκαλεί για να αποδώσει την πεμπτουσία, τη μυστική χορδή, τα κρυφά κοσμήματα, μισοκρύβοντας τη μορφολογία τους μέσα σε δίχτυα από ένα ασταθές υφάδι, υφαίνοντας ένα πέπλο από ομίχλη επιστημονικά διϋλισμένη, που μας δίνει το μέτρο του άπειρού της. Παραβαίνοντας τη συμβατική λειτουργία της εικόνας, απομακρύνοντας τις ανεκδοτολογικές συμβάσεις, ελλαττώνοντας τα θέματά της στην ουσιαστική τους διάσταση, στο αποτύπωμα της υφής τους, εξαγνίζοντας τα θέματά της μέχρι να μοιάζουν άϋλα. ...continue reading
Όχι, αγαπητή Ρένα, δεν θα σας τον γράψω. Ο πρόλογος είναι το κατ’ εξοχή ψευδές είδος. Πότε αναζητούμε να περιγράψουμε και καταλήγουμε στην περιττολογία, πότε προσπαθούμε να απεικονίσουμε μια συγκίνηση και τότε πέφτουμε στη χειρότερη ψευδαίσθηση: τη λυρική ψευδαίσθηση. Υπάρχουν κι άλλες προσεγγίσεις, είν’ αλήθεια, αλλά όλες περιέχουν σκόπελους, για μένα, απροσπέλαστους: πολυλογίες, στόμφο, υπέρμετρη φιλοφροσύνη, εμφατικές βλακείες. ...continue reading
«Οι μεγάλοι χρωματιστές ξέρουν και φτιάχνουν χρώμα μ’ ένα κοστούμι μαύρο, μια γραβάτα λευκή κι ένα φόντο γκρίζο».
Charles Baudelaire : « Salon de 1846 »
Τα σχέδια της Ρένας Τζολάκη περνάνε μπροστά από τα μάτια μου
Δεν ξέρω να κοιτάζω, να σκέφτομαι και να μιλώ ταυτόχρονα. Παραμένω σιωπηλός.
Η Ρένα Τζολάκη προστατεύει καθένα από τα σχέδιά της με ένα φύλλο μεταξένιου χαρτιού.
Ο χειρισμός που απαιτεί αυτή η προφύλαξη δίνει στο πνεύμα μου τις απαραίτητες στιγμές.
Έμβρυα σκέψης σχματίζονται σιγά - σιγά. ...continue reading
Η έκταση, τοπιογραφία (υπάρχει στ’ αλήθεια ή όχι) υπερυψωμένη, ορθωμένη. Εκτίθεται έτσι, με τρόπο σαφέστερο στο βλέμμα. Η Ρένα Τζολάκη συγκατανεύει με ένα νεύμα της κεφαλής στη σημασία που δίνω στην παρατήρησή μου: «μας παρουσιάζεται». Ναι, απευθύνεται σε μας. Διατίθεται στα μάτια μας. Πάντως θα αντισταθμίσει, θα μετριάσει στο μεγαλύτερο μέρος του χρόνου, αυτήν την παράκληση με μέτρο και ηπιότητα. ...continue reading
Η ελληνίδα ζωγράφος και χαράκτρια Ρένα Τζολάκη πιστεύει στην αγιοσύνη των καλλιτεχνών.
Και αγιοσύνη σημαίνει αφοσίωση κι ασκητική πειθαρχία. Οι καλλιτέχνες οφείλουν να αφιερώνονται στην Τέχνη που υπηρετούν. Να θυσιάζουν τα πάντα, όλα όσα δεν έχουν σχέση με το ιδανικό στο οποίο τάχθηκαν και να παραμένουν πιστοί και συνεπείς στην πορεία που όρισαν να ακολουθήσουν. Η αγιοσύνη, η αφιέρωση, η θυσία στηρίζονται από αυστηρούς κανόνες και νόμους κι έχουν ακριβές αξίες που δεν διαπραγματεύονται στα χρηματηστήρια και δεν καθορίζονται από κερδοσκόπους εμπόρους.
Η Ρένα Τζολάκη από νωρίς αφιερώθηκε στην Τέχνη που είχε σπουδάσει ο παππούς της, Χριστόφορος Ανερράψης, στα τέλη του 19ου αιώνα στο Βουκουρέστι, την Ζωγραφική. Ακολουθώντας τα ίχνη του, σπούδασε στην Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών της Αθήνας. Ευτύχησε να έχει σπουδαίους δασκάλους. Τον Γιάννη Μόραλη στη Ζωγραφική και τον Γιάννη Κεφαλληνό στη Χαρακτική, για τους οποίους εκφράζεται με μεγάλο σεβασμό. Ο σεβασμός κατέχει εξέχουσα θέση στις Απόψεις της Ρένας Τζολάκη. Μιλά με σεβασμό για τους άλλους, αλλά και εμπνέει τον σεβασμό.
Φοιτήτρια ακόμα βρέθηκε στο Παρίσι και αποφάσισε να ζήσει έκτοτε εκεί, στην Πόλη των Τεχνών. Έτσι, μόλις τέλειωσε της σπουδές της, στην Αθήνα, έφυγε με τριετή υποτροφία του Ιδρύματος Κρατικών Υποτροφιών για να συνεχίσει τις σπουδές της στην Τέχνη της Λιθογραφίας στην Ecole nationale supérieure des beaux-arts του Παρισιού, δίπλα στον καθηγητή Pierre Eugène Clairin του οποίου σύντομα έγινε βοηθός του. Ενώ σπούδαζε ακόμα εκόσμησε με τα έργα της τα βιβλία μιας καλλιτεχνικής έκδοσης δύο μεγάλων γάλλων ποιητών του Paul Verlaine και του Charles Baudelaire, για τις εκδόσεις La Nouvelle Librairie de France.
Το 1970 συμμετείχε στη Μπιενάλε της Βενετίας καλεσμένη από το αμερικάνικο περίπτερο.
Το 1975 τιμήθηκε από την Ακαδημία των Καλών Τεχνών του Παρισιού με το βραβείο Florence Gould για το λιθογραφικό έργο της. Αυτά, ενδεικτικά, ως σύντομες αναφορές ενός μεγάλου και σπουδαίου έργου.
Η Δημιουργία μοιάζει με πόλεμο και η Ρένα Τζολάκη συνεχίζει ακούραστη να μάχεται. Μονομάχος. Μάχεται με τα λάδια, τα ακρυλικά, τα παστέλ, τα ύδατα, τους λίθους, τα μέταλλα και τα πινέλα. Ατέλειωτος σισύφειος αγώνας η Τέχνη. Ούτε μια μέρα δεν απουσίασε, δεν αναπαύτηκε, δεν λιποτάκτησε.
Με φαντασία, ταλέντο και δεξιοτεχνία ασχολήθηκε με όλες τις τεχνικές της εικαστικής δημιουργίας. Ζωγραφική με λάδι, με ακρυλικά, ακουαρέλα, παστέλ, τέμπερα, καθώς και χαρακτική, χαλκογραφία, ξυλογραφία, όρθιο και πλάγιο ξύλο, λιθογραφία. Στο παριζιάνικο ατελιέ της διαθέτει τρεις πρέσες, δύο για χαλοκραφία και μία για λιθογραφία, στις οποιες τυπώνει η ίδια τα δημιουργήματά της που σχεδιάζει. Και σαν να μην έφταναν όλες αυτές οι τεχνικές άνοιξε καινούργιο δρόμο και δημιούργησε μία δική της προσωπική τεχνική : pastels en reliefs. Με επιδεξιότητα και με τη βοήθεια της πρέσας δημιουργεί ανάγλυφα σχέδια σε υγρό χαρτί και κατότιν τα χρωματίζει με διαφορετικά, κάθε φορά, χρώματα παστέλ, έτσι που το καθένα από τα έργα της να είναι μοναδικό ακόμα κι αν τα ανάγλυφα μοιάζουν.
Η Ρένα Τζολάκη δεν υπέκυψε ποτέ σε ευτελείς μόδες κι ούτε ακολούθησε ποτέ πρόσκαιρα, εφήμερα, ανούσια καλλιτεχνικά ρεύματα του συρμού. Συνεχίζει να αντιστέκεται πιστή στις Αρχές της, να αντιστέκεται οχυρωμένη στο μετερίζι των Απόψεων της.
Ακούραστη πάντα δεν σταματά να εργάζεται και να μεταδίδει το πάθος της για τη δημιουργία σ’εκείνους που την επισκέπτοναι στο φιλόξενο ατελιέ της.
Γιώργος Αλεξανδρινός
Ιανουάριος 2016
Τη Ρένα Τζολάκη τη γνωρίζαμε για την πολύ φίνα, ποιητική χαρακτική της, την οποία παρουσίαζε σε όσους την επισκέπτονταν στο Παρίσι, όπου από χρόνια ζει. Αργότερα μας έδειξε τα μεγάλα της έργα - τα έλεγαν σχέδια γιατί ήταν φτιαγμένα με σκέτο, μαύρο μολύβι, όμως ήταν σωστοί πίνακες τόσο γεμάτοι χρώμα μέσα στις αποχρώσεις του μαύρου, του άσπρου και του σταχτιού, που θύμιζαν τη ρήση του Μπωντλαίρ για κάποιο χαράκτη της εποχής του: "Οι μεγάλοι χρωματιστές (κολορίστες) ξέρουν και φτιάχνουν χρώμα μ' ένα κοστούμι μαύρο, μια γραβάτα λευκή κι ένα φόντο γκρίζο". Είχαν και θαυμαστές διαφάνειες, φόρμες στρογγυλεμένες, αισθησιακές, που σαν να διαγράφονταν ή να κρύβονταν πίσω από ψιλοΰφαντα πέπλα. ...continue reading
Οι λιθογραφίες κι οι ακουαρέλλες της Ρένας Τζολάκη χαράζουν τα σύνορα ενός κόσμου ολοκληρωμένου, υποταγμένου στους κανόνες μιας αυστηρής ευαισθησίας και εγκράτειας, όπου η τεχνική έχει υποτάξει το πάθος της δημιουργίας στην τελειωμένη έκφραση του έργου τέχνης. ...continue reading